Explore the Knowledge for Runner
คงจะเป็นเรื่องที่ดี ถ้าไม่มีนักวิ่งคนไหนเลยที่ได้รับบาดเจ็บ แต่น่าเสียดาย มันจะไม่มีทางเป็นอย่างนั้นแน่นอน การศึกษาได้ยืนยันแล้วว่านักวิ่งจำนวน 50% – 80% จะทรมานกับการบาดเจ็บระหว่างปีการแข่งขันปีใดปีหนึ่ง และการศึกษายังยืนยันว่าเหล่านักวิ่งที่บาดเจ็บเหล่านั้นล้มเหลวที่จะนำกิจวัตรการป้องกันการบาดเจ็บรวมเข้าไปในการฝึกซ้อมของพวกเขา การใช้เวลาพิเศษเพิ่มขึ้นอีก 10-15 นาที (3-4 ครั้งต่อสัปดาห์) หลังการวิ่งเสร็จด้วยการยืดกล้ามเนื้อและออกกำลังกายเพิ่ม จะสามารถลดโอกาสเกิดการบาดเจ็บให้น้อยลงได้ และเมื่อการบาดเจ็บนั้นได้เกิดขึ้นจริง เพื่อนๆยังสามารถใช้การออกกำลังกายเพิ่มเติมเหล่านี้เพื่อเร่งการฟื้นตัว หรือจำกัดแรงกระทำที่มีต่อบริเวณที่บาดเจ็บ เพื่อให้เพื่อนๆสามารถฝึกซ้อมได้ตลอดช่วงการฝึกซ้อมด้วยค่ะ
การบาดเจ็บจากการวิ่งคืออะไร
ในบทนำของแอมบี้ เบอร์ฟุต (Amby Burfoot) ที่เขียนหัวข้อ “กฎ 10 ข้อของการป้องกันการบาดเจ็บ” ไว้ใน Runner’s World ปี 2010 ได้กล่าวว่า “การบาดเจ็บจากการวิ่งสามารถเกิดได้ทั้งจาก การเป็นผู้หญิง การเป็นผู้ชาย การเป็นคนแก่ การเป็นคนหนุ่ม เท้าแบนเกินไป โค้งเท้าสูงไป การฝึกซ้อมมากไป และการฝึกซ้อมน้อยไป” ในอีกแง่หนึ่ง การบาดเจ็บจากการวิ่งเกิดขึ้นเมื่อเพื่อนๆวิ่ง หรือเมื่อเพื่อนๆกำลังทำการฝึกซ้อมด้วยแรงต้าน หรือตอนทำเทคนิคดริว หรือตอนทำพลัยโอเมตริก หรือสำหรับนักวิ่งที่แก่แล้ว เกิดขึ้นได้แม้ตอนพลิกตัวบนเตียงค่ะ
การบาดเจ็บจากการวิ่งคือการทำลายเนื้อเยื่อหรืออาการปวดอันเป็นผลมาจากการฝึกซ้อม การบาดเจ็บเกิดได้หลายรูปแบบ คือ
แบบที่ 1: การบาดเจ็บจากการฝึกหนักมากเกินไป
การบาดเจ็บลักษณะนี้เป็นผลมาจากการเพิ่มปริมาณ ความหนัก หรือทั้งสองอย่างของการฝึกซ้อม (เช่น การออกกำลังในครั้งแรกๆที่ทำให้เกิดอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ) นี่คือสาเหตุของการบาดเจ็บที่พบได้โดยทั่วไปในนักวิ่งมือใหม่
แบบที่ 2: การบาดเจ็บจากการใช้งานมากเกินไป
การบาดเจ็บลักษณะนี้เป็นผลมาจากการเกิดความเครียดซ้ำๆต่อเนื้อเยื่อ และรบกวนหรือทำลายเนื้อเยื่อเหล่านั้น เช่น อาการเจ็บเข่าทางด้านหน้าของนักวิ่ง (Runner’s knee, patella femoral pain syndrome) สามารถเกิดได้เมื่อกระดูกสะบ้าไม่สามารถเคลื่อนที่ไปตามแนวปกติของร่องกระดูกต้นขาได้ จึงทำให้เกิดการรบกวนและทำลายกระดูกอ่อน
แบบที่ 3: การบาดเจ็บเรื้อรัง
การบาดเจ็บลักษณะนี้เป็นผลมาจากการมีแรงเครียดจำนวนมากกระทำต่อเนื่องซ้ำๆต่อเนื้อเยื่อเป็นเวลานาน ทำให้เกิดอาการปวดที่โดยปกติแล้วจะไม่หายไปเอง แม้ว่าจะพักอย่างเต็มที่แล้วก็ตาม ยกตัวอย่างเช่น การอักเสบของเอ็นร้อยหวายเกี่ยวข้องกับการทำลายและเสื่อมสภาพ และการฉีกขาดระดับเซลล์ของเอ็นร้อยหวายจากการใช้มากเกินไปเป็นเวลานาน และต้องการการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงอย่างเฉพาะเจาะจง และการฝึกใช้งานอย่างเหมาะสมเพื่อเอาชนะการบาดเจ็บนี้ให้ได้
แบบที่ 4: อุบัติเหตุ
การบาดเจ็บลักษณะนี้อาจเป็นการฉีกขาดของเอ็นยึดข้อเท้า การที่นิ้วเท้าโดนกระแทก หรือกล้ามเนื้อฉีกขาด และอื่นใดก็ตามที่เกิดจากอุบัติเหตุ
แบบที่ 5: การบาดเจ็บหลังจากการฝึกซ้อม
กล้ามเนื้อที่อ่อนล้า และเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่ผ่านการต่อสู้มาจากการฝึกซ้อม ในบางครั้งอาจทนไม่ไหวเมื่อมีการทำกิจกรรมหลังการฝึกซ้อม ตัวอย่างเช่น การเคลื่อนไหวที่เร็วและผิดท่า เช่น การลุกขึ้นจากเก้าอี้อย่างรวดเร็ว หรือการลื่นจากการเดินบนโคลน สามารถทำให้เกิดการฉีกขาดของกล้ามเนื้อน่องและกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังได้
แบบที่ 6: ตะคริว
อาการตะคริวหลังการฝึกซ้อมสามารถนำไปสู่ภาวะกล้ามเนื้อฉีกได้ อาการจะเหมือนกับที่นักวิ่งหลายๆคนต้องตื่นขึ้นกลางดึกจากอาการกล้ามเนื้อน่องเกร็งตัวแข็งซึ่งเป็นอาการตะคริวที่เห็นได้อย่างชัดเจน
แบบที่ 7: การบาดเจ็บจากการบาดเจ็บเดิม
การบาดเจ็บที่บ้าที่สุดคือคนที่พยายามฝึกซ้อมในขณะที่ยังบาดเจ็บอยู่ เช่น การชดเชยการบาดเจ็บด้วยการใช้อีกข้างหนึ่งทดแทน เช่น ถุงน้ำรองเอ็นร้อยหวายอักเสบ เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ หรือปวดสะโพก จะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บของขาข้างตรงข้ามได้ค่ะ
ถ้าเพื่อนๆวิเคราะห์สถานการณ์ของการบาดเจ็บอย่างระมัดระวังตามที่กล่าวมาแล้วข้างบนนี้อย่างละเอียดถี่ถ้วนแล้ว เพื่อนๆจะพบว่า มักจะมีหนึ่งสาเหตุร่วมที่เป็นตัวเสริมการบาดเจ็บของนักวิ่งได้ นั่นก็คือ “การทำผิด” ของนักวิ่งเองค่ะ
ความผิดที่แย่ที่สุดที่พวกเราทำคือการรอให้มีการบาดเจ็บเกิดก่อนที่จะทำอะไรเกี่ยวกับการบาดเจ็บ เป็นไปไม่ได้เลยที่จะป้องกันการบาดเจ็บในนักวิ่งได้ทั้งหมด แต่กิจวัตรการออกกำลังกายหลังจากการฝึกซ้อมนั้นเป็นวิธีการช่วยที่ได้ผลระยะยาวที่สามารถช่วยลดความเสี่ยงของการบาดเจ็บให้น้อยลงได้ เพื่อนๆจะต้องรวมการยืดกล้ามเนื้อ และการออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรงให้กับร่างกายตั้งแต่แกนกลางลำตัวไปจนถึงปลายเท้า ซึ่งเราเรียกว่าห่วงโซ่การเคลื่อนไหวเข้าไปในโปรแกรมการฝึกซ้อมด้วย และเพื่อนๆจะต้องออกกำลัง 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ (2 ครั้ง เป็นอย่างน้อย)
การบาดเจ็บเฉียบพลัน และการบาดเจ็บที่มีอันตรายถึงชีวิต
ก่อนที่จะอ่านเกี่ยวกับการป้องกันการบาดเจ็บและการฟื้นฟู เพื่อนๆควรตระหนักว่า การบาดเจ็บบางอย่างต้องการการตอบสนองอย่างรวดเร็วและเป็นมืออาชีพ ถ้าเพื่อนๆทรมานจากการบาดเจ็บที่รุนแรงและเฉียบพลันในระหว่างการฝึกซ้อม ไม่ว่าจะเป็นอาการเจ็บแปล๊บ หรืออาการอ่อนแรงเฉียบพลัน แสดงว่าเพื่อนๆต้องการการประเมินทางการแพทย์ ในกรณีที่มีอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ หายใจลำบาก มีอาการสับสน มีการหยุดการหลั่งเหงื่ออย่างเฉียบพลัน (โรคลมแดด) มีไข้และปวดหัวอย่างรุนแรง มองเห็นภาพซ้อนอย่างมาก หรืออาการอื่นๆที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เพื่อนๆต้องได้รับการตรวจประเมินจากแพทย์อย่างเร่งด่วนค่ะ เพื่อนๆอาจยังต้องการการรักษาจากผู้เชี่ยวชาญในเรื่องการฉีกขาดของหมอนรองกระดูก กระดูกหักจากการล้า เอ็นยึดข้อหรือเอ็นกล้ามเนื้อฉีกขาด และการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันอย่างรุนแรง เราอาจจะยังไปต่อได้ แต่ขอลองรวบรวมเนื้อหาไว้อย่างนี้ว่า ถ้าเพื่อนๆต้องทนทรมานจากอะไรก็ตามที่ดูเหมือนว่าจะเป็นปัญหาสาหัส หรืออาการดังที่กล่าวมาแล้ว ให้รีบวิ่งไปหาผู้เชี่ยวชาญทางด้านสุขภาพโดยทันที เรื่องนี้นิ่งนอนใจกันไม่ได้นะคะ
การฝึกซ้อมเพื่อป้องกันการบาดเจ็บ
นักกีฬาเกือบทุกคนจะเกิดการบาดเจ็บขึ้นมาได้ในตอนใดก็ตอนหนึ่ง การบาดเจ็บนั้นสามารถเป็นแบบเฉียบพลัน หรือเรื้อรัง ตัวอย่างการบาดเจ็บเฉียบพลัน เช่น ข้อเท้าพลิก และกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังฉีก มักเป็นผลมาจากสาเหตุที่เฉพาะเจาะจงและรุนแรงพอที่จะทำให้เกิดการบาดเจ็บ การบาดเจ็บแบบเรื้อรังคือการบาดเจ็บที่พัฒนามาจากการใช้งานซ้ำๆเป็นระยะเวลาหนึ่ง เช่น อาการปวดเข่าทางด้านนอก (IT band syndrome) และเอ็นร้อยหวายอักเสบ (Achilles tendinosis) การบาดเจ็บอื่นๆ เช่น เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ (Plantar fasciitis) และปวดหลังส่วนล่างสามารถมาจากสาเหตุทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง
การบาดเจ็บเฉียบพลันนั้นง่ายต่อการรักษาเนื่องจากเราทราบสาเหตุที่ชัดเจน เช่น ถ้าเพื่อนๆวางเท้าลงไปบนก้อนหินและทำให้เอ็นฝ่าเท้าฉีกขาด การรักษาจะเริ่มต้นด้วยการปล่อยให้เอ็นฝ่าเท้าเกิดกระบวนการหายปกติ ส่วนการบาดเจ็บเรื้อรังนั้นจะวินิจฉัยได้ยากกว่า เพราะสาเหตุของการบาดเจ็บมักจะไม่เป็นที่ทราบได้ชัดเจน ยกตัวอย่างเช่น ถ้าเอ็นฝ่าเท้าเริ่มมีอาการปวดมาช่วงระยะเวลาหนึ่ง บางครั้งก็รู้สึกปวดเหมือนมีอาการช้ำคล้ายหินมากดที่ส้นเท้า แล้วจึงค่อยๆเคลื่อนไปปวดที่กลางฝ่าเท้า เมื่อถึงเวลานี้ สาเหตุของปัญหาก็ยากที่จะฟันธงลงไปได้แล้ว ซึ่งอาจจะเกิดจากเท้าแบนไปหรือเปล่า หรือจะเป็นที่น่องตึง กล้ามเนื้อสะโพกอ่อนแรง การรับรู้ตำแหน่งของข้อต่อไม่ดี วิ่งมากเกินไป น้ำหนักลงมากเกินไปตอนทำท่าย่อเข่า ท่าก้าวขาย่อเข่า หรือท่ายกน้ำหนัก เมื่อไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของการบาดเจ็บ จึงเป็นการยากที่จะออกแบบโปรแกรมการฟื้นฟูเพื่อการรักษาได้ดี
ยังมีการบาดเจ็บอื่นๆอีก เช่น การปวดสะโพกและเข่าทั่วๆไปที่ยังคงท้าทายการวินิจฉัย เมื่อเพื่อนๆไปเจอหมอ 4 คน เพื่อนๆจะได้พบกับความเห็นที่แตกต่างกันถึง 4 ความเห็น และแนวทางการฟื้นฟูอีก 4 แนวทาง
นี่คือเหตุผลที่ทำไมการรักษาที่ดีที่สุดก็คือการป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บขึ้นค่ะ ดังนั้นป้องกันการบาดเจ็บเรื้อรังด้วยการออกกำลังเพิ่มความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อตามห่วงโซ่ของการเคลื่อนไหวซะก่อน และการออกกำลังเพิ่มความแข็งแรงนี้เองจะช่วยตอบแทนด้วยการป้องกันการบาดเจ็บเฉียบพลันที่อาจเกิดขึ้นได้
กิจวัตรที่ดีและควรทำประจำ ประกอบไปด้วย
กิจวัตรการป้องกันการบาดเจ็บนี้สามารถนำเข้าไปรวมกับกิจวัตรการวิ่งประจำในแต่ละครั้งหรือสามารถแบ่งเป็น 2 ส่วนแล้วทำสลับกันในแต่ละวันที่ฝึกซ้อมวิ่งก็ได้ หรือแม้แต่จะทำแยกออกมาเป็นหนึ่งครั้งของการฝึกซ้อมก็ได้ เพื่อผลที่ดีที่สุด การออกกำลังแต่ละอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการยืดกล้ามเนื้อ หรือการออกกำลังอย่างอื่นควรทำเป็นประจำอย่างน้อย 2 ครั้งต่อสัปดาห์ และถ้าเพื่อนๆมีการบาดเจ็บเฉพาะส่วนที่ต้องระมัดระวังอยู่แล้ว หรือถ้าเพื่อนๆยังต้องทนทรมานกับการบาดเจ็บที่มีในอดีตหรือรู้สึกว่าไวต่อการบาดเจ็บใหม่อย่างเฉพาะเจาะจง เช่น เอ็นฝ่าเท้าอักเสบในนักวิ่งระดับก้าวหน้า ให้ใช้ “การออกกำลังกายเพื่อป้องกันและฟื้นฟูการบาดเจ็บจากการวิ่ง” ที่จะได้กล่าวถึงต่อไปหลังจากนี้ เพราะจะเป็นการออกกำลังที่เฉพาะเจาะจงต่อแต่ละส่วนของร่างกายที่ได้รับการบาดเจ็บ
เมื่อเพื่อนๆได้ทราบแล้วว่าเราควรนำอะไรเข้ามารวมในการป้องกันการบาดเจ็บ สิ่งที่สำคัญเช่นเดียวกันก็คือควรทราบต่อไปอีกว่า อะไรบ้างที่ไม่ควรรวมเข้าไปในโปรแกรมการฝึกซ้อม เรามาทำความเข้าใจร่วมกันต่อไป
การบาดเจ็บเกือบทั้งหมดมักเกิดขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความเครียดใหม่ที่เกิดขึ้นกับร่างกาย การเพิ่มปริมาณการฝึกซ้อมเร็วเกินไป การเพิ่มความหนักของการฝึกซ้อมอย่างรวดเร็ว หรือการเปลี่ยนแปลงทางกลไกการเคลื่อนไหว เช่น ความยาวก้าวอย่างปัจจุบันทันใด จะกลายเป็นการเพิ่มแรงเครียดต่อร่างกายมากเกินไป จนเป็นผลทำให้เกิดการบาดเจ็บได้ค่ะ
ตอนต่อๆไปที่เขียนเกี่ยวกับการบาดเจ็บจากนี้จะเป็นการแนะนำการออกกำลังกายเพื่อป้องกัน และฟื้นฟูการบาดเจ็บเฉพาะที่เกี่ยวกับการวิ่งนะคะ และเพื่อนๆควรใช้การออกกำลังที่จะกล่าวถึงต่อไปสำหรับการฟื้นฟูก็ต่อเมื่อได้รับการรับรองจากผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์เท่านั้น อย่างไรก็ตามการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงทั้งตัวและโปรแกรมการป้องกันการบาดเจ็บโดยรวมตามที่กล่าวมาในเพจทั้งหมดนั้นยังควรเป็นตัวเลือกแรกในโปรแกรมการฝึกซ้อม ถ้าการบาดเจ็บเกิดโดยเฉียบพลัน และเกิดพร้อมกับอาการปวดแปล๊บหรือปวดรุนแรง มีการจำกัดการเคลื่อนไหว มีไข้สูง หรือสัญญาณอันตรายแจ้งเตือนใดๆก็ตาม ให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์โดยเร่งด่วน นอกจากนี้ เพื่อนๆควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับปริมาณและจำนวนครั้งก่อนการใช้ยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ที่เป็นส่วนหนึ่งของการฟื้นฟูโดยปกติด้วยค่ะ
ขอให้เพื่อนนักวิ่งจงทำตัวให้เหมือนเรือเดินสมุทร ค่อยๆปรับเปลี่ยนทิศทางเดินเรือ และขับเคลื่อนถอยหลังเมื่อพบเห็นอันตรายอยู่ข้างหน้ากันนะคะ
Recent Comments