อาหารเสริม จำเป็นต้องเสริม สำหรับนักวิ่งหรือไม่

เป็นเวลากว่าพันปีมาแล้ว โรคเลือดออกตามไรฟันเนื่องจากขาดวิตามินซีเป็นหายนะใหญ่ของลูกเรือ นักสำรวจ และผู้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ทรมานจากความอดอยาก และพื้นที่สงคราม  หนึ่งในโรคที่เก่าแก่ที่สุดที่มวลมนุษยชาติรู้จักมีอาการสูญเสียฟัน เลือดออกที่ตา เป็นไข้ ชัก ปวดกระดูก อ่อนเพลีย และสุดท้ายคือเสียชีวิต สิ่งเหล่านี้เกิดเป็นการสูญเสียปริมาณลูกเรือถึงหนึ่งล้านชีวิตในช่วงศตวรรษที่ 17 และ 18 และยังเกิดการสูญเสียผู้ชายอีก 10,000 ชีวิตจากเหตุการณ์การตื่นทองที่แคลิฟอร์เนียเมื่อช่วงปี 1848 และในตอนนั้นโรคเลือดออกตามไรฟันเป็นโรคธรรมดาสามัญที่ยังไม่สามารถรักษาได้ แม้ในตอนนั้นเป็นเพียงโรคที่เกิดจากการขาดสารอาหารซึ่งก็คือวิตามินซี ทั้งที่จริงแล้ว เพียงแค่ทานส้มวันละผลก็สามารถหายจากโรคได้

ทุกวันนี้ พวกเราถูกโถมทับด้วยงานวิจัยจำนวนมหาศาลที่ระบุรายละเอียดของแร่ธาตุและวิตามินทุกตัวที่มีผลต่อมนุษย์ และในเวลาเดียวกัน พวกเราก็จมอยู่กับการตลาดและคำโฆษณาที่บีบบังคับให้ยอมควักเงินซื้อแร่ธาตุและวิตามินต่างๆมากมาย มีอาหารเสริมมหัศจรรย์สำหรับแก้ไขได้ทุกโรคเพียงทานแค่เม็ดเดียวเกิดขึ้นอีกมากมาย ตั้งแต่รักษาโรคข้อต่อเสื่อมไปจนถึงมะเร็ง รวมไปถึงการต่อสู้กับความแก่ด้วย และก็ยากมากที่จะต่อต้านกระแสนี้ ใครล่ะจะไม่ฝันถึงการทานอาหารที่จะได้รับสารอาหารทุกอย่างครบถ้วนตามที่ร่างกายเราต้องการด้วยการทานอาหารเสริมเพียงเม็ดเดียว โชคร้ายหน่อยที่ตอนนี้ไม่ใช่ปี 2062 และการตามล่าหาสารอาหารที่ไม่ผ่านการสังเคราะห์ตามชั้นวางสินค้าในซุปเปอร์มาร์เก็ตทุกวันนี้ดูเหมือนกับการตามล่าหาขุมทรัพย์ซะมากกว่า แต่ไม่ต้องตื่นตกใจไป บทความนี้จะเป็นแผนที่นำทางให้กับเพื่อนๆเอง

อาหารเสริม

ในฐานะที่เราเป็นเผ่าพันธุ์มนุษย์ ถือว่าพวกเราทำได้ดีมากในช่วง 2 – 3 ล้านปีที่ผ่านมาในเรื่องของการรับประทานอาหาร เรารู้จักสารอาหารต่างๆมากมาย เรียนรู้ที่จะหลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นพิษ และยังสามารถสร้างองค์ความรู้ในเรื่องการทำอาหารจากแหล่งอาหารมากมายได้ พวกเราฉลาดอะไรอย่างนี้

แต่ในช่วงร้อยปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมอาหารได้ดาหน้าหยิบยื่นผงวิเศษเพื่อการสะสมสุขภาพที่ดีให้ฝังลึกเข้าไปในจิตสำนึกการทานอาหารของพวกเราอย่างน่าสับสนเป็นที่สุด ผลที่ได้น่าตกใจมาก นั่นก็คือ อาหารที่ผ่านการแปรรูปมีมากถึง 3 ใน 4 ของปริมาณอาหารที่ขายในโลกนี้ทั้งหมด พวกเราอาจชอบรสชาติของข้าวโพดที่มีการตกแต่งสีให้สวยด้วยการเติมน้ำเชื่อมที่ทำมาจากฟรุกโตสเทียม ทดแทนการทานผักด้วยการทานขนมขบเคี้ยว ขัดสีธัญพืชที่เต็มไปด้วยสารอาหารให้ไม่เหลือแคลอรีมาเติมพลังงานร่างกาย สิ่งที่คนเราทานทุกวันนี้ถูกขับเคลื่อนด้วยบริษัทอาหารหลากหลายเชื้อชาติมากขึ้นเรื่อยๆ บริษัทที่ดูเหมือนจะมีแนวโน้มที่จะผลักดันไขมัน น้ำตาล เกลือ และเติมของเทียมลงไปในอาหาร และแน่นอนมาเติมให้กับร่างกายของเราด้วย เพื่อประโยชน์ที่คุ้มค่ากับบริษัทคือ ผลิตง่ายขึ้น ขนส่งง่ายขึ้น และที่ดีที่สุดคือ เสพติดง่ายขึ้นด้วย “ติ๊ง!!” เสียงเครื่องเก็บเงินดังมาเข้าหูทันทีเลย

ดังนั้น อุตสาหกรรมอาหารเสริมจึงเกิดขึ้น พวกเราซื้ออาหารที่ผ่านกระบวนการนำสารอาหารออก และซื้อสารอาหารที่มีความเข้มข้นมากขึ้นในรูปของเม็ดยา และบางทีเราก็เผลอคิดไปว่าเม็ดยาเหล่านั้นมีประโยชน์กับร่างกายซะด้วย ไม่รู้สึกว่ามันแปลกไปหน่อยเหรอ

ถึงแม้ว่าไม่ใช่อาหารเสริมทั้งหมดที่ผ่านกระบวนการนำสารอาหารออกทั้งหมด แต่ความจริงทั้งหมดทั้งปวงที่ปฏิเสธไม่ได้เลยก็คือ อาหารจริงๆแล้วเต็มไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์มากกว่าอาหารเสริม อาหารจริงๆประกอบด้วยสารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น สารพฤกษเคมี ใยอาหาร และส่วนประกอบสำคัญที่ช่วยป้องกันโรคร้ายต่างๆได้

ในฐานะนักวิ่ง เพื่อนๆจึงเป็นเป้าหมายทางการตลาดที่เฉพาะเจาะจงมาก เพราะเพื่อนๆจะได้รับการโน้มน้าวจากบริษัทอาหารเสริมแลกกับสมรรถภาพทางการวิ่งที่จะดีขึ้นมากถึงขั้นแนวหน้า ด้วยการทานอาหารเสริมเท่านั้น และที่แปลกก็คือ การตลาดแบบนี้ได้ผลซะด้วย งานวิจัยได้แสดงให้เห็นแล้วว่า นักกีฬาความทนทานระดับแนวหน้า และไม่แนวหน้า 30 – 50% ใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม และเกือบ 100% ของนักกีฬาไตรกีฬาใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม นี่คือ ผลประโยชน์ก้อนโตในอุตสาหกรรมอาหารเสริมจำนวนหลายร้อยล้านเหรียญดอลลาร์ในสหรัฐอเมริกา แล้วอาหารเสริมมันได้ผลจริงหรือ? วิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์การกีฬาอเมริกัน (American College of Sport Medicine: ACSM) ได้ประกาศไว้อย่างกึกก้องแล้วว่า “ยังไม่มีงานวิจัยใดยืนยันว่าการใช้อาหารเสริมวิตามิน และแร่ธาตุเป็นประจำสามารถเพิ่มสมรรถภาพให้กับนักกีฬาได้ มีเพียงแต่นักกีฬาที่ได้รับการระบุว่าขาดสารอาหารอย่างใดอย่างหนึ่งและได้รับประทานเพื่อทดแทนเท่านั้นที่จะได้รับประโยชน์จากการทานอาหารเสริม”

มุมที่น่ากลัวของอาหารเสริม

นักกีฬามักจะพยายามเสริมร่างกายตัวเองด้วยอาหารเสริม อย่างน้อยๆก็คิดว่ามันก็ไม่ทำให้เจ็บปวดเพิ่มขึ้น  แต่ความคิดเช่นนี้ เพื่อนๆควรผลักไปให้อยู่ในฝั่งของตรรกะที่ผิดแทน ลองมาดูกันว่าทำไม

• อาหารเสริมไม่สามารถถูกควบคุมในทางกฎหมายได้ อาหารเสริมไม่เหมือนกับอาหารหรือยาที่ต้องสั่งจากแพทย์ และยาอื่นๆที่ถูกต้องตามกฎหมาย อาหารเสริมหลายชนิดไม่ได้ถูกตรวจสอบจากทางราชการก่อนที่จะมีการวางขายในตลาด องค์กรต่างๆอย่างเช่น องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ FDA จะสามารถมีบทบาทได้ก็ต่อเมื่ออาหารเสริมที่ไม่ปลอดภัยนั้นได้วางขายและเกิดความไม่ปลอดภัยต่อผู้บริโภคแล้ว และการจะนำมันออกจากชั้นวางขายนั้นก็ยากมากเช่นกัน
• อาหารเสริมบางชนิดกำหนดการบริโภคเหมือนกับการทานยา อาหารเสริมบางชนิดได้ระบุการบริโภคด้วยปริมาณที่มากเท่ากับการรับประทานยา ในปี 2008 มีอาหารเสริมที่ให้บริโภคจำนวนมากเกินไปถูกเรียกคืนจำนวน 400 ชนิด ส่วนใหญ่เป็นอาหารเสริมสำหรับนักเล่นกล้าม สำหรับการเสริมสมรรถภาพทางเพศ และสำหรับการลดน้ำหนัก
• อาหารเสริมบางชนิดมีความเข้มข้นมากเกินไป อาหารเสริมส่วนใหญ่บรรจุด้วยส่วนผสมที่เข้มข้น และมีผลกระทบทางด้านชีววิทยาโดยตรงต่อร่างกาย ซึ่งอาจมีผลอันตรายต่อร่างกาย หรือแม้แต่ถึงแก่ชีวิตได้
• อาหารเสริมสามารถเป็นสาเหตุของภาวะแร่ธาตุและสารอาหารที่มากเกินกำหนด การทานแร่ธาตุและวิตามินจำนวนมากเกินไปสามารถทำให้เกิดความไม่สมดุลที่รุนแรงต่อร่างกายได้ ยกตัวอย่างเช่น การทานสังกะสีมากเกินไป สามารถลดการดูดซึมธาตุเหล็ก แม็กนีเซียม ทองแดง แคลเซียม และโครเมียมได้ และถ้าเพื่อนๆทานอาหารเช้าอย่างเช่นซีเรียล และธัญพืชอัดแท่งแล้วทานธาตุอาหารเสริมเข้าไปอีก จึงเป็นที่แน่นอนว่าเพื่อนๆกำลังได้รับสารอาหารบางอย่างที่มากจนเกินไป (และเพื่อนๆบางคนมีการตอบสนองอย่างรุนแรงต่อการได้รับแคลเซียมหรือเหล็กมากเกินไป)

อาหารเสริมทำให้เกิดข้อร้องเรียนมากมาย ตั้งแต่ปี 2007 ถึง 2012 ทาง FDA ได้รับคำร้องเรียนที่เกี่ยวข้องกับอาหารเสริมมากกว่า 10,300 เรื่องที่มีผลสาหัส แบ่งเป็นเสียชีวิต 115 คน มากกว่า 2,100 คนต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาล 1,000 คนได้รับบาดเจ็บหรือเจ็บป่วยสาหัส 900 คนต้องเข้าห้องฉุกเฉิน และอีกจำนวน 4,000 คนที่ต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ และที่อยู่สูงที่สุดจากเรื่องทั้งหมดนี้ FDA สงสัยว่ายังมีอีกหลายปัญหาที่ยังไม่ได้รับการรายงานให้ทราบ

ขอให้เพื่อนนักวิ่งเลือกทานอาหารเสริมให้ถูกต้องเหมาะสมกับการวิ่งกันนะคะ